สถานีวิจัยสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์
                                    (หัวหน้าสถานีวิจัยสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ด: นายจิรัชย์ คำอ้าย)
            ..................................................................................................................................
           
            สถานีวิจัยสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ด ตั้งอยู่ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ท้องที่หมู่ที่ 5 ตำบลพระนอน อำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์ อยู่ในระวางแผนที่ 5040 III บริเวณพิกัดละติจูด 15 ลิปดา 67 องศาเหนือ ลองติจูด 100 ลิปดา 24 องศาตะวันออก

วัตถุประสงค์
          1. เพื่อเป็นการศึกษาค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับพื้นที่ชุ่มน้ำและนกน้ำ ซึ่งมีความสำคัญและความหลากหลายทางระบบนิเวศ
          2. เพื่อเป็นแหล่งศึกษาวิจัยด้านการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืนของพื้นที่ชุ่มน้ำของประเทศ
          3. เพื่อนำผลการศึกษาวิจัยไปพิจารณาประกอบการตัดสินใจในการวางแผนพื้นที่ชุ่มน้ำแห่งอื่น
          4. เพื่อเป็นแหล่งศึกษาวิจัยเกี่ยวกับสัตว์ป่า โดยเฉพาะอย่างยิ่งสัตว์ป่าจำพวกนกน้ำและนกอพยพ
          5. เพื่อบำรุงรักษาระบบนิเวศน์พื้นที่ชุ่มน้ำ ให้เป็นแหล่งพันธุ์กรรมของพืชและสัตว์ตลอดจนเป็นแหล่ง
ทรัพยากรน้ำ และแหล่งรวบรวมความหลากหลายทางชีวภาพ

ลักษณะภูมิประเทศ
          สถานีวิจัยสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ดประกอบด้วยบึงขนาดใหญ่ ที่มีน้ำขังตลอดปีและที่ราบลุ่มอยู่รอบบึงมีน้ำท่วมขังในบางฤดูบริเวณสถานี วิจัยสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ด เป็นที่ราบลุ่มติดบึงสภาพเป็นทุ่งหญ้าและนาข้าว มีน้ำจากบึงไหลท่วมขังในบางฤดู (กันยายน-ธันวาคม) มีพรรณไม้ที่โดนน้ำขังขึ้นประปราย ได้แก่ ต้นกระทุ่ม เสม็ดขาว ตะลุมพุก และทองกวาว

ลักษณะภูมิอากาศ
          สภาพอากาศค่อนข้างร้อน ฝนตกชุกในช่วงเดือนมิถุนายน ถึง พฤศจิกายน อุณหภูมิเฉลี่ยรายปี 28 องศาเซลเซียส ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยทั้งปี 1,062 มิลลิเมตร

ชนิดป่าและพรรณไม้
          บึงบอระเพ็ดสามารถแบ่งพื้นที่ตามสภาพพรรณไม้ ใช้เป็นแหล่งอาศัยและแหล่งหากินของสัตว์ป่า โดยแบ่งออกเป็น 6 ส่วนดังนี้

          1. บริเวณพืชน้ำ มีพันธุ์พืชอยู่ใต้น้ำ ปริ่มน้ำ และบริเวณที่น้ำลึก เช่น แหน สาหร่ายข้าวเหนียว สาหร่ายหางกระรอก สาหร่ายฉัตร ดีปรีน้ำ
          2. บริเวณพืชลอยน้ำ มีพืชลอยน้ำอยู่เหนือบริเวณน้ำตื้น เช่น จอกหนูหนู ผักตบชวา ผักแพงพวย ผักบุ้ง กระจับ
          3. บริเวณพืชพ้นน้ำ มียอดพืชโผล่พ้นน้ำบริเวณที่น้ำตื้น เช่น กกสามเหลี่ยม กกฤาษี ปรือ บัวหลวง บัวสาย หญ้าแพรกน้ำ เทียนนา แห้วทรงกระเทียม
          4. บริเวณเกาะ มีพื้นดินในบึง มีพันธุ์พืชขึ้นในฤดูแล้ง แต่ในช่วงฤดูน้ำหลากน้ำจะท่วมหมด หรือท่วมบางส่วน เช่น ลำเจียก อ้อ หญ้าปล้อง หญ้าข้าวนก
          5. บริเวณบึงน้ำจืด มีพื้นดินรอบขอบบึงในฤดูแล้ง ในช่วงฤดูน้ำหลากน้ำจะท่วม พันธุ์ไม้ ที่พบ เช่น สนุ่น จิกนา ก้านเหลือง ทองกวาว
          6. บริเวณทุ่งนามีพื้นดินรอบบึงในฤดูแล้งในช่วงฤดูน้ำหลากน้ำจะท่วม

สัตว์ป่า
          พื้นที่บริเวณบึงบอระเพ็ดพบนกประจำถิ่นและนกอพยพที่มาหากินในบึงเฉพาะบางฤดูกาล ทั้งชนิดที่ทำรังวางไข่ และชนิดที่ไม่ทำรังวางไข่ พบนกในพื้นที่ประมาณ 340 ชนิด แยกเป็นกลุ่มๆดังนี้

          1. นกประจำถิ่น เช่น นกอีโก้ง นกอัญชันคิ้วขาว นกพริก นกแอ่นพง นกจาบคาเล็ก
นกกระแตแต้แว้ด นกอีเสือหัวดำ
          2. นกอพยพ เช่น นกแอ่นทุ่งใหญ่ นกคูต เป็ดลาย
          3. นกประจำถิ่นและนกอพยพ เช่น นกอีแจว นกแซงแซวหางปลา เป็ดแดง เผ็ดคับแค
นกจาบคาหัวเขียว นกอีล้ำ นกอีลุ้ม

งานวิจัยที่ผ่านมา
          1. ความหลากชนิด การปรากฏ และความชุกชมของนกในบึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์
          2. นิเวศวิทยา และชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกอีโก้งในบึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์
          3. นิเวศวิทยาเปรียบเทียบของนกอีแจวและนกพริกในบึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์
          4. นิเวศวิทยาและชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกอัญชันคิ้วขาวในบึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์
          5. นิเวศวิทยาและชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกกวัก
          6. นิเวศวิทยาและชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกกระแตแต้แว้ด
          7. การใส่ห่วงขาเพื่อศึกษานกอพยพในกลุ่มนกเกาะคอน (Passeriformes) ในพื้นที่ชุ่มน้ำบึงบอระเพ็ด
          8. โครงการศึกษาเส้นทางอพยพของนกอพยพชนิดที่สำคัญในประเทศไทย ด้วยเทคนิคการติดวิทยุ
ติดตามตัวสัตว์ระบบดาวเทียมและการทำเครื่องหมายนกอพยพ
          9. โครงการศึกษาเส้นทางอพยพของนกอพยพชนิดที่สำคัญในประเทศไทย ด้วยเทคนิคการติดวิทยุ
ติดตามตัวสัตว์ระบบดาวเทียมและการทำเครื่องหมายนกอพยพ
          10. โครงการสำรวจแหล่งทำรังวางไข่ของนกน้ำที่ทำรังเป็นกลุ่ม (Colony) ในพื้นที่ภาคกลางและ
ภาคเหนือตอนล่าง
          11. การสำรวจความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ (ด้านสัตว์ป่า) ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์
สัตว์ป่าแม่ตื่น จังหวัดตาก
          12. การสำรวจความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ (ด้านสัตว์ป่า) ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์
สัตว์ป่าน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์
          13. โครงการสำรวจทรัพยากรสัตว์ป่าบริเวณพื้นที่เขื่อนแม่วงก์ ความหนาแน่นและพื้นที่อาศัยของนก
ในอุทยานแห่งชาติแม่วงก์
          14. การระบุเพศนกปรอดหัวโขนโดยลักษณะทางชีวสัณฐานและวิธีทางอณูชีววิทยา
          15. การสำรวจความหลากชนิดของสัตว์ป่าในพื้นที่เตรียมประกาศเป็นเขตห้ามล่าสัตว์ป่า ในพื้นที่
รับผิดชอบของสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 12 (นครสวรรค์)
          16. ความสัมพันธ์ของชนิด และลักษณะทางหน้าที่ของนกกับลักษณะถิ่นที่อยู่อาศัย บริเวณอุทยาน
แห่งชาติแม่วงก์
          17. การศึกษาความหลากหลายทางพันธุกรรม และการระบุเพศในนกวงศ์นกพง (F.Acrocephalidae)
          18. การจำแนกสปีชีย์ย่อย และการระบุเพศในนกนางแอ่นบ้านโดยอาศัยเครื่องหมายโมเลกุล
          19. การศึกษาเบื้องต้นการทำรังวางไข่ครั้งแรกในประเทศไทย ของนกช้อนหอยดำเหลือบ (Plegadis
falcinellus) ในพื้นที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ด
          20. การศึกษาอัตราส่วนเพศในนกพงใหญ่พันธุ์ญี่ปุ่น
          21. การสำรวจความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ (ด้านสัตว์ป่า) ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์
สัตว์ป่าภูเมี่ยง-ภูทอง จังหวัดพิษณุโลก
          22. การศึกษาการแพร่กระจายและประชากรของนกจู๋เต้นเขาหินปูน
          23. การศึกษาอายุนกในธรรมชาติบางชนิด บริเวณพื้นที่ชุ่มน้ำบึงบอระเพ็ด

จุดที่น่าสนใจ
          บึงบอระเพ็ด มีทัศนียภาพที่สวยงาม เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการพักผ่อนและดูนก โดยเฉพาะนกน้ำและนกอพยพ ซึ่งมีความสวยงามมาก นอกจากนี้ยังสามารถนำเรือเข้าชมความงามตามธรรมชาติของพื้นที่ มีดอกบัวบานสะพรั่งระหว่างเดือนธันวาคม – เดือนเมษายน เนื่องจากบึงบอระเพ็ดมีความหลากชนิดของสภาพพื้นที่ จึงทำให้พบนกหลากชนิดซึ่งมีความต้องการถิ่นที่อยู่อาศัยต่างๆ กัน ด้วย จึงเหมาะที่จะเป็นแหล่งทมี่ศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับพื้นที่ชุ่มน้ำและนกในทุกฤดูกาล

การเดินทาง
          เดินทางจากกรุงเทพ – นครสวรรค์ ตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 32 (สายเอเชีย) ระยะทาง ประมาณ 234 กิโลเมตร ก่อนเข้าเมืองนครสวรรค์เลี้ยวขวาไปตามทางหลวงจังหวัดหมายเลข 3004 นครสวรรค์ – ท่าตะโก ถึงกิโลเมตรที่ 9 เลี้ยวซ้ายเข้าเส้นทางไปอุทยานนกน้ำ ประมาณ 3 กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายไประยะทางประมาณ 1.2 กิโลเมตร ถึงสถานีวิจัยสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ด

สถานที่ติดต่อ
          สถานีวิจัยสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ หมู่ที่ 5 ตำบลพระนอน อำเภอเมือง
จังหวัดนครสวรรค์